Gasverlaters gratis van het gas af

Kantonrechter veegt vloer aan met kernargument netbeheerders

Gasverlaters hoeven niet te betalen voor het verwijderen van de gasleiding, als ze de netbeheerder daarvoor geen opdracht geven. De rechtbank Noord-Nederland maakte afgelopen dinsdag korte metten met de rekening die netbeheerder Rendo daarvoor vorig jaar naar de Meppelaar Stefan Boerma stuurde. Het vonnis verwijst de belangrijkste argumenten van alle netbeheerders om zulke rekeningen te sturen naar de prullenbak. Het is het eerste gerechtelijke vonnis dat een fundamentele uitspraak over deze kwestie geeft.

Als een consument geen gas meer wil gebruiken, claimen netbeheerders dat de klant verplicht is om verwijdering van de installatie aan te vragen en de kosten daarvoor (tot bijna 800 euro) te betalen. Nu heeft een rechter zich daarover gebogen.
De rechtbank in Assen stelde netbeheerder Rendo in het ongelijk in een zaak die zij had aangespannen tegen Stefan Boerma uit Meppel. Boerma had na installatie van zonnepanelen en een warmtepomp geen gas meer nodig. Eind 2018 zegde hij zijn leveringscontract voor gas op bij zijn energieleverancier. Daarmee werd ook de relatie met Rendo beëindigd. Boerma ging echter niet in op het daaropvolgende verzoek van Rendo om opdracht te geven om de gasaansluiting te verwijderen en daarvoor de rekening van (toen nog) 400 euro te betalen. Na enkele maanden verwijderde Rendo de gasaansluiting maar uit eigen beweging en stuurde Boerma een factuur. Boerma betwistte die met een uitgebreide motivatie. Daarop dagvaardde Rendo hem mei vorig jaar voor de rechtbank.

Na een langdurig traject vonniste de rechtbank Assen afgelopen dinsdag 4 augustus in het voordeel van Boerma. Hij hoeft de rekening niet te betalen en Rendo is veroordeeld in de proceskosten. Daarvoor heeft de rechtbank drie belangrijke overwegingen: een procedurele en twee inhoudelijke. Alle zijn van belang voor de vele huishoudens die van het gas af (willen) gaan, en opzien tegen de ‘afsluitboete’ van de netbeheerders.

Procedureel vernietigt de rechtbank de Algemene Voorwaarden van Rendo, omdat Boerma die pas na het sluiten van het contract had gekregen. Dat is het geval bij de meeste huishoudens met een gasaansluiting: zij kregen de overeenkomst met de netbeheerder en bijbehorende Algemene Voorwaarden meestal standaard pas na de start van de overeenkomst met de energieleverancier, of zelfs helemaal niet.

Bovenal oordeelt de rechtbank inhoudelijk dat verwijdering van de aansluiting niet tot de kern van de overeenkomst met de netbeheerder behoort, en dat de zogenoemde ‘Tarievencode Gas’ geen rechtsgrond geeft die gasverlaters dwingt te betalen. Met dit laatste haalt de rechtbank het kernargument van alle netbeheerders in Nederland onderuit. Netbeheerders betogen namelijk dat gasverlaters op grond van die code (artikel 2.9.2) sowieso moeten betalen voor verwijdering van de aansluiting als ze stoppen met gasgebruik, ook als ze daar geen opdracht toe geven.

Dit is niet alleen goed nieuws voor Boerma. Boerma is een van de meer dan 215 gasverlaters verspreid over heel Nederland die de afgelopen jaren dezelfde route volgden als hij en zonder verdere kosten van hun vaste lasten voor gas afkomen. Zij delen hun kennis en ervaring op een speciaal forum over dit onderwerp op de website Tweakers. De dagvaarding van Boerma was uniek, want meestal laten de netbeheerders het er bij zitten. Financieel en inhoudelijk gesteund door een grote groep anderen bond hij samen met de Rotterdamse advocaat Erwin Dingenouts de strijd aan met Rendo.

Boerma stelt: “Netbeheerders zwaaien al minstens drie jaar met die Tarievencode Gas om bij gasverlaters de suggestie te wekken dat ze wettelijk verplicht zijn om een fors bedrag voor verwijdering van de gasaansluiting te betalen. Die Tarievencode is echter niet meer dan een gedragscode voor en door de netbeheerders. De rechter maakt terecht korte metten met dit misleidende argument.”

En bij het procesmatige onderdeel uit dit vonnis gaat het bij veel huishoudens dus ook vaak mis. Energieleveranciers sluiten wel een overeenkomst voor de levering van energie met de consument, maar vergeten daarbij vooraf de overeenkomst met de netbeheerder met bijbehorende algemene voorwaarden met de consument te delen. Uit het vonnis volgt duidelijk dat het te laat of niet beschikbaar stellen van deze voorwaarden tot vernietiging daarvan leidt. De netbeheerder kan hier dan dus geen beroep op doen. De gasverlaters op Tweakers zijn overigens van mening dat de Algemene Voorwaarden ook geen grond bieden voor het sturen van een rekening zonder opdracht.

Het uitgebreid gemotiveerde vonnis zet de eerste stap in het vormen van jurisprudentie op een onderwerp dat de politieke gemoederen al een paar jaar bezighoudt. De ‘afsluitboete’ (meestal meer dan 700 euro) wordt als een slecht signaal beschouwd in een tijd dat de overheid mensen juist stimuleert om aardgasloos te gaan wonen. En dat in de wetenschap dat de aandelen van netbeheerders juist in handen zijn van diezelfde overheid (gemeenten en provincies).

De Tweede Kamer, minister Wiebes, en de netbeheerders zelf proberen er al meer dan een jaar voor te zorgen dat mensen die vrijwillig van het gas af gaan ‘slechts’ de helft van de verwijderkosten hoeven te betalen. Gasverlaters als Boerma staan echter op het standpunt dat ze helemaal niet verplicht zijn om te betalen als ze geen opdracht geven, en dat individuele verwijdering van gasaansluitingen onnodige maatschappelijke kosten oplevert. Zij krijgen nu dus gelijk van de rechter.

Bram Bos, metgezel van Boerma en een van de trekkers van het Tweakers-forum: “Politiek Den Haag heeft altijd voetstoots aangenomen dat gasverlaters verplicht zouden zijn om te betalen voor verwijdering van de gasaansluiting. Maar dat zijn ze alleen als ze daar zelf opdracht toe geven. Wij roepen en onderbouwen dat al jaren. Voor het eerst spreekt nu ook de rechtbank zich hier inhoudelijk gemotiveerd en bevestigend over uit.”

Per jaar gaan duizenden mensen in Nederland van het gas af. In de meeste gevallen geven die mensen opdracht tot verwijdering van de gasaansluiting. Onduidelijk is hoeveel van die mensen dat ook zouden hebben gedaan als ze ervan op de hoogte waren dat ze daartoe niet verplicht kunnen worden. Dit vonnis geeft toekomstige gasverlaters in ieder geval een extra overweging om deze opdracht niet te geven.

De Tweakers-route
Gasverlaters die zonder hoge kosten van de vaste lasten voor gas af willen, maar de aansluiting en meter niet per se kwijt willen, zeggen hun leveringscontract voor gas op bij hun energieleverancier. Daarmee zeggen ze automatisch ook de Aansluit- en Transportovereenkomst (ATO) met de netbeheerder op. Op grond van artikel 3.6 van de Algemene Voorwaarden bij die ATO kan dat kosteloos. Ze gaan vervolgens niet in op de daaropvolgende dringende verzoeken van de netbeheerder om opdracht te geven tot verwijdering. In vrijwel alle gevallen blijft het daarbij, soms worden deze mensen uit arren moede verzegeld. Soms volgt een factuur, die dan wordt betwist.

Netbeheerders zijn het vurig oneens met deze Tweakers-route, maar hebben in de afgelopen drie jaar nog nimmer kunnen aantonen, waarom iemand zou moeten betalen voor afsluitings- of verwijderings¬werkzaamheden die niet in opdracht geschieden. Inmiddels hebben meer dan 215 Tweakers deze route bewandeld, bij alle netbeheerders. Daarnaast hebben zo’n 45 verhuizers ontdekt dat ze niet hoeven te betalen voor verwijdering van de gasaansluiting, als ze die nooit hebben gebruikt.

Deze Tweakers delen sinds 2016 hun ervaringen in het speciale forum (‘topic’) ‘Gas de deur uit, gratis of toch niet?’. De juridische en inhoudelijke argumentatie achter deze Tweakers-route is uitgebreid beschreven door Bram Bos in de bundel ‘De afsluitboete bestaat niet’ (Bos, B. 2020), dat te downloaden is op https://www.polderhuis.org/abn

Meer informatie

Het eindvonnis is te downloaden op:
https://www.polderhuis.org/gasverlaters/20200804-Eindvonnis-Rendo-Stefshon-7775067-CV-EXPL-19-33-76-an.pdf

Het Tweakersforum ‘Gas de deur uit, gratis of toch niet’:
– Deel 2: https://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1951574 (vanaf 17-10-2019)
– Deel 1: https://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1709785 (t/m 17-10-2019)

De bundel ‘De afsluitboete bestaat niet’ (Bos, B. 2020): https://www.polderhuis.org/abn

Bijgewerkt op 7 augustus 2020

Heeft dit artikel je geholpen?

Bedankt voor je feedback!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*